Debat: Een Europese blik op Albanie

Op 8 januari 2011 presenteerde Konitza een nieuwe activiteit. Voor een volle zaal leidde Genti Metaj, de voorzitter de conferentie in : “20 jaar vrijheid : een Europese blik op ’Albanie” .

Konitza vzw bouwde in de afgelopen jaren een mooie traditie op. Sinds de oprichting nodigt ze elk jaar een vertegenwoordiger os andere expert van de Albanese cultuur uit. Na de schrijver Luan Starova in 2008, na Ismail Kadare in 2010, kwamen dit voorjaar twee andere belangrijke genodigden, namelijk, schrijver Besnik Mustafaj, ex-ambassadeur van Albanie in Paris, van 1992 tot 1997, ex-minister van buitenlandse zaken in Albanië, en Sir Patrick Fairweather, Britse ex-ambassadeur te Rome tijdens de jaren 1990 en eveneens voorzitter van het Butrinti Fonds. De conferentie werd geanimeerd door Christophe Lamfalussy, journalist bij La Libre Belgique, en tegelijkertijd hoofdredacteur van persbureau EULEX in Kosovo in 2009.

Onder de genodigden, hadden wij de eer om Hare Excellentie Mimoza Halimi te ontvangen, ambassadrice van Albanië bij de Europese Unie, Zijne Excellentie Ilir Tepelena, ambassadeur van Albanie bij het Belgisch Koninkrijk, Mijnheer Gani Azemi, minister consulent van de Ambassade van Kosovo, vertegenwoordiger van de ambassadeur Ilir Dugolli, geëxcuseerd om professionele redenen, en Mijnheer Ramadan Gashi, Consul van de Kosovaarse Republiek in België.

Achter de sluier

Voor velen van de Albanees sprekenden dragen de gebeurtenissen van de jaren 1990 in Albanië nog steeds een mysterieuze en moeilijk te onthullen sluier. Moeilijk, om zich te herinneren wat er toen precies is gebeurd. En ook moeilijk om te begrijpen hoe jongeren van minder dan 25 jaar oud, de durf en de moed gehad hebben om de meest meedogenloze, de meest wrede communistische dictatuur ter wereld uit te dagen. Op 8 december 1990 verlieten de studenten van de Universiteit van Tirana de schoolbanken en kwamen op straat om vrijheid en democratie te eisen, naar het beeld van de Europese landen. Na 20 jaar van democratische strijd willen we er het fijne van weten, om de bilan te maken van de verlopen jaren, door één van de belangrijkste actoren van de studentenbeweging en een Britse diplomaat samen te zetten. Zeker een rijke ervaring, op het gebied van kennis over Albanië in die moeilijke periode en over wat Albanië vandaag de dag is.

Mijnheer Mustafaj sprak tot het publiek met volgende woorden : “De studentenbeweging van de jaren 1990 is altijd een bevoorrecht moment van reflectie. Mocht u mij in die tijd de vraag hebben gesteld naar de toekomst en de evolutie van de situatie in mijn land, had noch ik noch iemand anders u kunnen antwoorden. We wisten het niet. In die tijd hadden alle Albanezen één doel : het concretiseren van de wens van de studentenbeweging, zodat Albanië een deel van Europa zou worden. Om het politieke pluralisme te bekomen, uit de zwarte jaren te raken en een vrij land te worden in onze natuurlijke familie, Europa. Het Albanië van toen kende maar één politieke partij, één economisch model, één schrijversvereniging,… Albanië was een atheïstisch land. We hadden zelfs niet het recht om ook maar een gebed te zeggen. We behoorden niet toe aan het oosten, niet aan het westen, maar aan de dictatuur. 8 december heeft het lot van de Albanezen veranderd. Onze opstand heeft een reuzesnelle ommekeer teweeggebracht. Zo hebben we de Democratische partij opgericht, het Comité van Helsinki voor de Mensenrechten, de eerste krant die niet afhankelijk was van het repressieve systeem. Enkele maanden later werden de eerste pluralistische verkiezingen georganiseerd ! Dit alles vooral dankzij een intellectuele elite, maar zonder politieke elite, zonder pluralistische ervaring.

Buitengewone evenementen

Sir Patrick Fairweather onderstreept het feit dat hij de vrijheid gehad heeft om gedurende 15 jaar regelmatig in Albanië te verblijven, juist na de jaren 1990. Eerst als buitenlandse ambassadeur, later als directeur van het Butrini Fonds en tot slot als bankier. “De gebeurtenissen hebben mij aangezet tot fotograferen van de enorme veranderingen die het land heeft gekend. Ik heb er buitengewone evenementen meegemaakt, alle belangrijke politici ontmoet en veel verdriet gekend. Wat me vooral opviel waren de rooftochten en de vernietiging ! Ik heb nooit het antwoord gevonden op de ravages van het economische en culturele erfgoed. Helaas heeft deze tragedie zich herhaald in 1997. Deze nieuwe catastrofe kon alleen maar schade brengen aan het beeld dat Europa had van Albanië.”

« Vandaag is Albanië veel veranderd, en is de evolutie meer dan positief. Alle Albanese regeringen sinds 1992 hebben gewerkt aan een betere toekomst door de toegang tot de Europese Unie na te streven. Albanië was sinds het begin van de conflicten in de Balkan een constructief land. En als ze daarna nog de spanningen in Kosovo en Macedonië erbij telde, dan was het om te bewijzen dat Albanië als land een stabiele factor en dialoogbemiddelaar was. En ik ben gefascineerd door de Albanese jeugd, die niet anders is dan die van Brussel, Parijs of Londen: zij is dynamisch, goed opgevoed en spreekt soms meerdere buitenlandse talen. De Albanese jeugd is formidabel, en een grote rijkdom voor het land. Wat betreft het samen bestaan van religies in Albanië: Europa – en waarom ook niet andere landen in de wereld- kan een voorbeeld nemen aan Albanië over dit kwetsbare en brandend actuele onderwerp.

Na de conferentie kwam ook het publiek aan het woord om van mening te wisselen met de genodigden. Tot slot praatten Sir Patrick Fairweather en Mijnheren Mustafaj en Lamfalussy nog na met de deelnemers. De vereniging Konitza bedankt van harte haar partners. Hun hulp en deelname was een bepalend element in het slagen van deze activiteit. Ook bedankt Konitza hartelijk

• De Gemeente Sint Gillis
•  Mevrouw Juliette Roussel, Directrice van de Dienst Cultuur van de Gemeent Sint Gillis
•  Mijnheer José Sanchez, directeur van Démocratie Plus 
• Mijnheer Salvador, stafmedewerker van de Dienst Cultuur voor zijn efficiënte hulp 
• Alle leden van de vereniging Konitza die zich inzetten voor en tijdens de activiteit.